ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ၌ ဂျုံပြဿနာများနှင့် ပတ်သက်၍ ရိုက်ခတ်မှုသည်(၂၀၂၄)ခုနှစ်၊ ဒုတိယနှစ်ဝက်အတွင်း သက်ရောက်ဖွယ်ရှိကြောင်း၊ နိုင်ငံ၏အဓိကစိုက်ပျိုးရေးတင်ပို့ကုန်များ အလျှံပယ်ပေါများမည်ဟု ခန့်မှန်းထားသော်လည်းဈေးနှုန်းများ ကျဆင်းဖွယ်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါ စိန်ခေါ်မှု များကို ပေါင်းစပ်ရင်ဆိုင်နေရသည့်အပြင် ဘေဂျင်း၏ တစ်ဖက်သတ် အကောက်ခွန် အပြောင်းအလဲ များကြောင့် ကာဇက်စတန်နိုင်ငံအနေဖြင့် တရုတ်နိုင်ငံသို့ ဂျုံတင်ပို့မှုအား အကန့်အသတ်မရှိဆိုင်းငံ့ ထားကြောင်း သိရှိရပါသည်။ယခုနွေဦးရာသီတွင် ခန့်မှန်းထားသည်ထက် ဂျုံများ ပိုမိုစိုက်ပျိုးကြကြောင်း၊ဆိုလိုသည်မှာ လာမည့်သီတင်းပတ်များ၌လည်း ဂျုံအထွက်နှုန်းပိုမိုကောင်းမွန်ပြီးဈေးနှုန်းကျဆင်းဖွယ်ရှိကြောင်း၊ အဆိုပါထုတ်ပြန်ချက်၌ ကာဇတ်စတန်နိုင်ငံ၏အဓိကဈေးကွက်များအနက် တစ်ခုဖြစ်သည့် တရုတ် နိုင်ငံသို့ သွင်းကုန်မူဝါဒများတစ်ဖက်သတ် ပြောင်းလဲမှုကြောင့် ဂျုံတင်ပို့မှု ဆိုင်းငံ့ထားကြောင်း ဝန်ကြီးဌာနမှကြေငြာခဲ့ကြောင်းကို ကာဇတ်နိုင်ငံ စိုက်ပျိုးရေးဝန်ကြီး၏ အစီရင်ခံစာအရ သိရှိရ ပါသည်။တရုတ်နိုင်ငံသို့ ကုန်သွယ်မှု ပြန်လည်စတင်ရန် ကုန်သည်များအတွက် အချိန်နှင့်ကြိုးပမ်း မှုများ လိုအပ်မည်ဖြစ်ကြောင်း၊ အခွန်စည်းမျဉ်းများ ရုတ်တရက်ပြောင်းလဲမှုကိုတရုတ်နိုင်ငံအနေဖြင့် ကာဇတ်စတန်သို့ တရားဝင်ရှင်းလင်းချက်များ ပေးပို့ခြင်းမရှိကြောင်း၊မြေပြင်သတင်းအရင်း အမြစ်ကို ကိုးကား၍ Eldala.kz စိုက်ပျိုးရေးသတင်းပေါ်တယ်ကဩဂုတ်လ (၂)ရက်နေ့တွင် ပထမဆုံး အကြိမ်အဖြစ် ဂျုံတင်ပို့မှု အခက်အခဲအချို့နှင့်ပတ်သက်၍ ကာဇက်စတန်နိုင်ငံနှင့် နယ်နိမိတ်ချင်း ထိစပ်လျက်ရှိသောတရုတ်နိုင်ငံအနောက်ပိုင်း၊ ရှင်ကျင်းပြည်နယ်ရှိ စီးပွားရေး အထူးဇုန်(SEZ)၌တရုတ်အကောက်ခွန်အနေဖြင့် စက်ရုံများအတွက် ဂျုံတင်သွင်းမှုကို လုံးဝပိတ်ပင်ထားကြောင်း အရိပ်အမြွတ် ဖော်ပြခဲ့ပါသည်။ယခင်က အဆိုပါ အထူးစီးပွားရေးဇုန်တွင် မှတ်ပုံတင်ထားသည့်တရုတ်ကုမ္ပဏီများသည် တရုတ် နိုင်ငံ၏ အခြားဒေသများတွင် ပေးဆောင်ရသည့်အခွန်ကောက်ခံငွေ (၆၅%)ကို မပေး ဆောင်ဘဲ ဂျုံတင်သွင်းခဲ့ပြီး ယခုအခါဤကုန်သွယ်မှုအားသာချက်ကို ပယ်ဖျက်ခံရခြင်း ဖြစ်ပါသည်။အစိုးရထိန်းချုပ်မှုအေဂျင်စီတစ်ခုသာလျှင် တရုတ်စီးပွားရေးလုပ်ငန်းများအကြားရှိကိုယ်တာခွဲတမ်း များအရ ကောက်ပဲသီးနှံများကို အခွန်လွတ်တင်သွင်းနိုင်မည်ဖြစ်ပါသည်။

အကောက်ခွန်စနစ် အပြောင်းအလဲများသည် ရှင်ကျန်းရှိ တရုတ်ကုန်သည်များအားခြေကျင်းခတ် မထားသော်လည်း ခြေချုပ်အမိခံရသကဲ့သို့ ဖြစ်စေခဲ့ပါသည်။ ကြီးမားပြီးထင်မှတ် မထားသော ကုန်ကျစရိတ်များ မြင့်တက်လာခြင်းနှင့် ရင်ဆိုင်နေရသောတရုတ်ကုန်သည်များက ၎င်းတို့သည် ကာဇက်စတန်မှ ဂျုံများကို လက်ခံနိုင်ခြင်းမရှိသေးဟုပြောကြားခဲ့ကြောင်း Eldala.kz ၏ အစီရင်ခံစာအရ သိရှိရပါသည်။အဆိုပါတင်းကြပ်မှုများသည် ဂျုံတစ်မျိုးတည်းအပေါ်သာ သက်ရောက်မှုရှိကြောင်း၊မုယောစပါး၊ ဖွဲနုနှင့် နှမ်းကြက်စေ့ကဲ့သို့သော အခြားအစေ့အဆန် ထွက်ကုန် များအတွက်အခွန်စည်းကြပ်မှုမူဝါဒများမှာမူ ပြောင်းလဲခြင်းမရှိကြောင်းဖော်ပြခဲ့ပါသည်။တရုတ်နိုင်ငံသို့ တင်ပို့မှု ရပ်ဆိုင်းထားခြင်း၊ ခန့်မှန်းထားသကဲ့သို့ သာမန်ထက်အထွက်နှုန်း ကောင်းမွန်သည့် ဘန်ပါသီးနှံဖြစ်နေသဖြင့် ကာဇက်စတန်နိုင်ငံတွင် ဂျုံဈေးများတစ်ဟုန်ထိုး ကျဆင်းနေခြင်းတို့ကြောင့် ယခုအချိန်တွင် တောင်သူများအနေဖြင့် ပိုလျှံသောဂျုံများကို လက်ဝယ် ကျန်ရှိမည့်အရေးကို တွေးတောနေကြကြောင်း သိရှိရပါသည်။ကာဇက်စတန်နိုင်ငံ၊ အက်စ်တာနာမြို့တွင် ကာဇတ်သမ္မတ Kassym-Jomart Tokayev နှင့် တရုတ်ခေါင်းဆောင် Xi Jinping တို့ တွေ့ဆုံမှုအပြီး တစ်လကျော်အကြာတွင်တရုတ်နိုင်ငံ၏ အခွန်စည်းကြပ်မှုမူဝါဒများ တင်းကျပ်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ကာဇတ်မြို့တော်သို့ တရုတ်ခေါင်းဆောင် Xi Jinping ရောက်ရှိခဲ့ချိန်တွင် တရုတ်-ကာဇတ်ဆက်ဆံရေးသည် ထူးခြားတည်မြဲပြီး ပြီးပြည့်စုံသော မဟာဗျူဟာမြောက်မိတ်ဖက်ဆက်ဆံရေး ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

တရုတ်နိုင်ငံနှင့် စိုက်ပျိုးရေးဆိုင်ရာ ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်ခြင်း၏ အနာဂတ်ကိုကောင်းမွန် သည့် ရှုထောင့်အဖြစ်ဖော်ပြခဲ့ပြီး (၂၀၂၃)ခုနှစ်တွင် တရုတ်-နယ်စပ် ပို့ကုန်များကျယ်ပြန့်လာကာ ပူးပေါင်း ကြိုးပမ်းမှုများသည်လည်းပိုမိုတိုးတက်ဖြစ်ထွန်းလာဖွယ်ရှိသည်ဟု ခန့်မှန်းထားကြောင်း၊ ယင်း အစီအမံများကိုပံ့ပိုးကူညီပေးသည့် တရုတ်ခေါင်းဆောင် Xi Jinpingအား ကျေးဇူးဥပကာရ တင်ရှိကြောင်းကိုTokaev က ဇူလိုင်လ (၃)ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသည့် တရုတ်သမ္မတနှင့် ပြုလုပ်သောသတင်းစာရှင်းလင်းပွဲ၌ ပြောကြားခဲ့သည်များကို သတင်းထောက်များအား ပြန်လည်ပြောကြား ခဲ့ကြောင်း (၁၄. ၈. ၂၀၂၄)ရက်နေ့တွင် ထုတ်ပြန်သည့် eurasianet.org သတင်းအရ သိရှိရပါသည်။

Source           https://eurasianet.org/china-changes-tariff-rules-for- kazakh-wheat-causing-an-export-halt

တင်ပြသူ         ဒေါ်နှင်းရီဝင်း၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန

ရက်စွဲ              ၂၀၂၄ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ (၂၁) ရက်

တည်းဖြတ်သူ   ဦးသောင်းထိန်၊ လ/ထညွှန်ကြားရေးမှူး၊ စိုက်ပျိုးရေးဦးစီးဌာန