(က) ဝါပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသောဖျက်ပိုးများ
ဝါပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသောဖျက်ပိုးများမှာအောက်ပါအတိုင်းဖြစ်ပါသည်-
ဝါပင်အရွက်ပိုင်းတွင် စုပ်စားသောဖျက်ပိုးများ-
(၁) ဖြုတ်စိမ်း (Jassid)
(၂) ပျ (Aphid)
(၃) လှေး (Thrips)
(၄) ယင်ဖြူ (White Fly)
(၅) မွှားပင့်ကူနီ (Red Spider Mite)
(၆) ပိုးစေးနဲ (Mealy bug)
ရွက်စားပိုးများ-
(၁) ရွက်စားပိုး (Cotton Leafworm)
(၂) ရွက်လိပ်ပိုး (Leaf Roller)
သီးပွင့်အင်္ဂါတွင်ကျရောက်သောဖျက်ပိုးများ-
(၁) အမေရိကန်သီးလုံးဖောက်ပိုး (American Bollworm)
(၂) ပန်းရောင်သီးလုံးဖောက်ပိုး (Pink Bollworm)
(၃) စက်ပြောက်သီးလုံးဖောက်ပိုး (Spotted Bollworm)
(၄) ပင်စည်ထိုးကျိုင်း (Cotton Stem Weevil)
(ခ) ပိုးမွှားကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်း(Pest scouting data)
ဝါပင်ပေါ်တွင်တင်ရှိလာသောသီးပွင့်အင်္ဂါများပျက်စီးစေပြီးဝါအထွက်နှုန်းကိုဆွဲချစေမည့်ဖျက်ပိုးများ၏ဦးရေလှုပ်ရှားမှုကိုသိရှိရန်နှင့်လိုအပ်သည့်နှိမ်နင်းမှုဆက်လက်ဆောင်ရွက်နိုင်ရန်အတွက်ပိုးမွှားကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်းကိုမဖြစ်မနေဆောင်ရွက်ရပါမည်။ပိုးမွှားကာကွယ်နှိမ်နင်းမှုကဏ္ဍတွင်အားနည်းချက်ရှိလျှင်မျှော်မှန်းဝါထွက်လက်လွတ်ဆုံးရှုံးနိုင်သည့်အတွက်(၃-၅)ရက်ခြားတစ်ကြိမ်ပုံမှန်စစ်ဆေးပြီးစနစ်တကျပိုးမွှားကာကွယ်နှိမ်နင်းရေးမျက်ခြေမပြတ်ဆောင်ရွက်သွားရပါမည်။ပိုးဦးရေထူးကဲပြင်းထန်လှုပ်ရှားဖြစ်ပေါ်လာမှုကိုကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်းဖြင့်သာအချိန်နှင့်တပြေးညီသိရှိနှိမ်နှင်းနိုင်ပါသည်။
(ဂ) စီးပွားရေးကျော်လွန်စည်း (ETL - Economic Threshold Level)
သီးနှံခင်းထဲတွင်အင်းဆက်ပိုးမွှားများ၏အရေအတွက်သည်အမြဲတမ်းပြောင်းလဲမှုများရှိနေသည်။၎င်းအင်းဆက်ပိုးမွှားများကိုကာကွယ်နှိမ်နင်းခြင်းမပြုခဲ့လျှင်အင်းဆက် ပိုးအရေအတွက်သည် တစ်ချိန်ချိန်တွင်သီးနှံအထွက်နှုန်းကိုစီးပွားရေးအရထိခိုက်ကျဆင်းစေနိုင်သည်။ထိုသို့စီးပွားရေးအရထိခိုက်ပျက်စီးစေနိုင်သည့် အင်းဆက်ဖျက်ပိုး အရေအတွက်ကိုစီးပွားရေးကျော်လွန်စည်းဟုခေါ်သည်။
ဝါသီးနှံဖျက်ပိုးများ၏ စီပွားရေးကျော်လွန်စည်း
၁။ ဖြုတ်စိမ်း - ၂ - ၄ ကောင်/ရွက်
၂။ ပျ - ၁၀ ကောင်/ရွက် (သို့) ထိခိုက်အပင် ၁၀
၃။ ယင်ဖြူ - ၅ ကောင်/ရွက်
၄။ မွှားပင်ကူနီ - ၁၀ ကောင်/cm2
၅။ သရစ် - ၁၀ ကောင်/ရွက်
၆။ ဝါပိုးနီ - ၂၄ ကောင်/၂၄ ပင်
၇။ ရွက်စားပိုး - ၃ မြုံ - ၈ မြုံ/၁၀၀ မီတာ (သို့) 1 Larva/plt
၈။ ပိုးစေးနဲ - စိုက်ခင်းအတွင်းစတွေ့လျှင်တွေ့ခြင်း
၉။ အမေရိကန်သီးလုံးဖောက်ပိုး - ၅၀၀၀ ဥ/ဧက, ၃၀၀၀ လောက်ကောင်/ဧက
၁၀။ ပန်းရောင်သီးလုံးဖောက်ပိုး - ၁၀% ပိုးပါသီးလုံး
(ဃ) ကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူရာတွင် လိုက်နာရမည့်အချက်များ
(၁)မှတ်တမ်းစတင်ယူရမည့်ရက် − ဝါပင်ရက်သား (၂၀-၂၅) ရက်သားမှစတင်၍ မှတ်တမ်းယူရန်
(၂)မှတ်တမ်းယူရမည့်အချိန် - မနက် (၆-၁၀) နာရီအတွင်းအပြီးဆောင်ရွက်ရန်
(၃)မှတ်တမ်းယူရမည့်အကြိမ်- (၃-၅) ရက်ခြားတစ်ကြိမ်နှုန်းဖြင့် ဝါတစ်ရာသီတွင် စုစုပေါင်း (၁၈) ကြိမ်ခန့် ဆောင်ရွက်ရန်
(၄)မှတ်တမ်းယူရမည့်ပုံစံ- မှတ်တမ်းယူမည့် အကွက်၏နှုတ်ခမ်းသားမှ (၁၅-၂၀) ပေခန့် အကွာစိုက်ကြောင်းအတိုင်း (N, M, W) ပုံစံလမ်းလျှောက်၍ မှတ်တမ်းကောက်ရန်
အကွက်ပုံစံ စတုဂံပုံဖြစ်လျင်
Zigzag ပုံသဏ္ဍာန်
အကွက်ပုံစံ စတုရန်းပုံဖြစ်လျင်
M ပုံသဏ္ဍာန်
(၅)လမ်းလျှောက်သည့်လမ်းကြောင်းအတွင်းစစ်ဆေးမည့်ဝါပင်ဦးရေသည်တစ်ဧက၏(၁/၁၀၀၀)ဖြစ်သဖြင့်စိုက်စနစ်အရအောက်ပါဖော်ပြထားသည့်အတိုင်း ၃' x ၃' (၁) ကျင်း(၂)ပင်ချန်စနစ်တွင်(၁၀)ပင် ၂.၅' x ၂.၅' (၁) ကျင်း (၂)ပင်ချန်စနစ်တွင်(၁၄) ပင်စစ်ဆေးရမည်။
(င) ကိုယ်စားပြုဧရိယာ
ကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူခြင်းအုပ်စုတစ်ခုသည်ဝါမျိုးတူစိုက်ချိန်တူလျှင်ဧရိယာ၅ ဧကမှ၅၀ဧကအထိကိုယ်စားပြုပါသည်။တစ်နည်းအားဖြင့်ကင်းထောက်မှတ်တမ်းယူရန် ဧရိယာကိုအုပ်စု (block)တစ်ခုလျှင်(၅)ဧကမှ(၅၀)ဧကအထိသတ်မှတ်နိုင်ခြင်းကိုဆိုလိုပါသည်။ကင်းထောက်စစ်ဆေးရာတွင် ပျ၊ ဖြုတ်စိမ်း၊ လှေး၊ မွှားပင့်ကူနီ၊ ယင်ဖြူ၊ ပိုးစေးနဲအစရှိသည့် စုပ်ပိုးဦးရေသိရှိရန် ဝါရွက်များကိုစစ်ဆေးရမည်။
(စ) ဝါရွက်များစစ်ဆေးခြင်း
ဝါပင်တစ်ပင်တွင်တစ်ရွက်နှုန်းဖြင့်စစ်ဆေးပါ။ပထမဝါပင်၏အပေါ်ထိပ်ပိုင်းရှိဝါရွက်ကိုညင်သာစွာအရွက်အောက်မျက်နှာပြင်ကိုစစ်ဆေးပါ။ (အပေါ်/ အလယ်/ အောက်) တလှည့်စီဖြင့် ဝါရွက်(၂၀) ပြည့်သည်အထိစစ်ဆေးပြီးမှတ်သားထားရမည်။
(ဆ) ဝါပင်များစစ်ဆေးခြင်း
ဝါပင်များစစ်ဆေးခြင်းဖြင့် စုပ်ပိုးမှလွဲ၍ ကျန်ဖျက်ပိုးများကိုသိရှိနိုင်သည့်အပြင်ဝါပင်ဖြစ်ထွန်းမှုစဉ်ဆက်မပြတ်အကဲခက်နိုင်ရန်အတွက်သီးပွင့်အင်္ဂါဖြစ်ပေါ်မှုမှတ်တမ်း(အပိန့်၊ အပွင့်၊ သီးနု၊ သီးရင့်)၊အပင်အမြင့်မှတ်တမ်းကိုပါစစ်ဆေးရပါမည်။စစ်ဆေးရမည့်ဝါပင်အရေအတွက်(၁/၁၀၀၀)ဧကဖြစ်သဖြင့် စိုက်စနစ်အရပုံတွင်ဖော်ပြထားသည့်အတိုင်းဝါရွက်၊ ဝါပင်များကို စစ်ဆေးပါမည်။
(ဆ-၁) ၃' x ၃' (၂) ပင်ချန်စနစ်
တစ်ဧကအပင်ဦးရေ - ၉၆၈၀ ပင်
စစ်ဆေးရမည့် ဝါပင် - ၁၀ ပင်
(ဆ-၂) ၂.၅' x ၂.၅' (၂) ပင်ချန်စနစ်
တစ်ဧကအပင်ဦးရေ - ၁၃၉၃၉ ပင် စစ်ဆေးရမည့် ဝါပင် ၁၄ ပင်
သီးပွင့်အင်္ဂါရေတွက်ရာတွင်အောက်ဆုံးသီးကိုင်းမှစပြီးအပေါ်သို့တစ်ကိုင်းစီတက်၍သေချာစွာရေတွက်ရပါမည်။ ဝါပင်ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးမှုအရ သီးလုံးဖောက်ပိုးကျရောက်မှုရှိ/မရှိ စစ်ဆေးပြီး ရာခိုင်နှုန်းကိုတွက်ချက်ရမည်။ ဝါပင်တစ်ပင်လုံးကိုခြုံ၍ကြည်ပြီးမိတ်ဆွေပိုးများ (လိပ်ခုံး၊ ဇာတောင်၊ ပျစားယင်၊ ပင့်ကူ) ကျရောက်မှုရှိ/မရှိစစ်ဆေးရမည်။ လမ်းကြောင်းတစ်လျှောက်ပေါ်တွင်Sampleတစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာကြားခြေလှမ်း(၃၅)လှမ်းခန့်လျှောက်ရန်၊မှတ်တမ်းယူသည့်နေ့ရှိမိုးလေဝသအခြေအနေ၊ပေါင်းမြက်အခြေအနေ၊ ပိုးသတ်ဆေးအသုံးပြုမှုမှတ်တမ်း များကောက်ယူရန် ဖြစ်ပါသည်။
(ဇ) မှတ်တမ်းများအားစိစစ်တွက်ချက်ခြင်း
(၁) ဝါရွက်များအပေါ်တွင် ပိုးအမျိုးအစားတစ်မျိုးခြင်းအလိုက်ကျရောက်မှုဦးရေများစုစုပေါင်းကိုစစ်ဆေးသည့် ဝါရွက်အရေအတွက်နှင့် စားခြင်းဖြင့် ဝါရွက်တစ်ရွက် တွင်ကျသည့် ပိုးရေကို သိရှိနိုင် သည်။
(၂) ဝါပင်များပေါ်တွင်လမ်းလျှောက်လမ်းကြောင်း(၄)ကြောင်းစလုံးမှပိုးအမျိုးအစားတစ်မျိုးချင်းအလိုက်ကျရောက်မှုဦးရေစုစုပေါင်းကို(၁၀၀၀)နှင့်မြောက်ခြင်းဖြင့်တစ်ဧကတွင် ကျရောက်သည့် ပိုးဦးရေကိုသိရှိနိုင်သည်။ သီးပွင့် အင်္ဂါမှတ်တမ်းကိုလည်းအလားတူတွက်ချက် ရယူနိုင်ပါသည်။
(၃) အပင်အမြင့်မှတ်တမ်းအားဝါပင် (၁၀) ပင်တိုင်းတာပြီးပျမ်းမျှယူရပါမည်။
(၄)ဝါပိုးနီ၏စီးပွားရေးကျော်လွန်စည်းသတ်မှတ်ချက်မှာ၂၄/၂၄ပင်ဖြစ်သဖြင့်လမ်းလျှောက်လမ်းကြောင်းအတွင်းဝါရွက်စစ်ဆေးသည့်ဝါပင်အားစစ်ဆေးရန်လိုပါသည်။ကျရောက်သောပိုးအမျိုးအစားပေါ်မူတည် ၍ထောက်ခံထားသောပိုးသတ်ဆေးများကိုသတ်မှတ်နှုန်းထားအတိုင်းပက်ဖျန်းပေးရမည်။
ဝါပင်တွင် ကျရောက်လေ့ရှိသည့် ဖျက်ပိုးများ